1- استادیار، گروه پزشکی قانونی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
2- سازمان بهزیستی کشور، تهران، ایران.
3- واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول). ، mardali60@gmail.com
چکیده: (823 مشاهده)
هدف: تخمین محافظهکارانهای از پیمایش سنجهی جهانی فساد در سال 2009 نشان میدهد افرادی که رشوه پرداخت کرده بودند 7 درصد از درآمد سالیانه خود را به آن اختصاص دادهاند. همچنین سالانه چیزی حدود 2 الی 5 درصد از کل تولید جهان به صورت رشوه رد و بدل میشود. بر اساس مطالعات صورت گرفته در جهان سالیانه چیزی بیش از 300 میلیارد دلار در بخش بهداشت و درمان خرج میشود که به طور میانگین ده درصد آن در تراکنشهای فسادآمیز حیف و میل میگردد. سطوح بالای فساد پیامدهای منفی عمیقی بر روی بهداشت جامعه و سلامت آن دارد. اعداد و آمار بالا همگی بر وجود یک مسألهی مهم و غیرقابل انکار در سازمانها و نظام سلامت دلالت دارد که باعث میشود بودجه و مخارج صرف شده در این بخش، به درستی و در محل هدف هزینه نشود. این موضوع میتواند آثار سوء خود را بر روی نظام سلامت و ذینفعان در این نظام (خانوار یا مصرف کنندگان، تأمین کنندگان، ارایه کنندگان و خریداران) بر جای گذاشته و پیامدهای منفی و مخربی به همراه داشته باشد.
مواد و روش ها: روش پژوهش مبتنی بر «رویکرد ترکیبی» است؛ فاز اول پژوهش مبتنی بر روش «بررسی اسنادی» و «نظریهی زمینهای» با استخراج متغیرهای فساد در نظام بهداشت و درمان به انجام رسید. در فاز دوم، متغیرها از طریق برآورد «روایی صوری» مورد بررسی و اجماع نظر نخبگان قرار گرفت و نشان داد سنجهها کفایت لازم را برای اندازهگیری متغیرهای «ادراک فساد» دارا هستند. در فاز سوم مبتنی بر روش «پیمایش»، ابزار پرسشنامه جهت اندازهگیری «روایی» و «پایایی» در گروه شهروندان (به عنوان گروه هدف نظام بهداشت و درمان) و این پرسشنامه در میان 130 نفر از مراجعهکنندگان به بیمارستانهای تهران و شهرستان توزیع گردید.
یافته ها: برای اعتباریابی گویههای مربوط به ادراک شهروندان از فساد در نظام بهداشت و درمان، مورد «تحلیل عاملی اکتشافی» قرار گرفت تا عوامل مکنون در گویهها شناسایی شود. پس از آن برآورد پایایی مبتنی بر تکنیک «پایداری درونی» برای گویهها و عوامل مکنون صورت گرفت و گویههای دارای ضریب آلفای ضعیف حذف گردید. در مرحلهی نهایی، مبتنی بر برآورد «آلفای کرونباخ»، برای برآورد «روایی سازهای» ابزار پژوهش، «مدل عاملی مرتبهی دوم» برای «ادراک فساد» شهروندان طراحی گردید و مدل نهایی اندازهگیری برازش گردید.
نتیجه گیری: اعتباریابی ابزار پژوهش نشان داد فساد در نظام بهداشت و درمان با چهار عامل «فساد مالی»، «فساد تعاملی»، «فساد ساختاری» و «فساد نظارتی» قابل اندازهگیری میباشد و پرسشنامه پژوهش با 26 گویه معرفی گردیده است.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
عمومى دریافت: 1401/8/20 | انتشار: 1401/12/25